Günümüzde özellikle son aylarda adını sıklıkla duyduğumuz bir kavram haline geldi brent petrol. Güncel hayatımızda kullandığımız mazot ve benzin fiyatları brent petroldeki değişimlere bağlı anlık olarak artıyor veya azalıyor. Aslında ekonomi ve borsa ile uğraşanlar için yabancı bir kavram değil. Ancak özellikle son dönemde hepimizin karşısına sıklıkla çıkmaya başladı. Özellikle son dönemde Rusya-Ukrayna savaşı endişesi brent petrol fiyatlarına yansımış durumda. Brent petrol 2008’den bu yana en yüksek seviyesine çıkarak 131 dolar seviyesine ulaştı.
Bizde dünya ekonomisi neden brent petrolü baz alıyor, brent petrol nedir ve brent petrolün fiyatı neye göre artıyor veya azalıyor gibi sorulara bu makalede cevap bulmaya çalıştık.
İçindekiler
Brent Petrol Nedir?
Brent petrol en basit tanımıyla Kuzey Denizinden çıkarılan tatlı petrol türüne verilen isimdir. Tatlı petrol olarak sınıflandırılmasının sebebi ham halinde bulunan sülfür oranının düşüklüğüdür. Ham halinde bulunan sülfür oranı düşükse bu tatlı petrol olarak sınıflandırılır. Ne kadar az sülfür varsa benzin ve dizel üretimi için o kadar uygun olduğu anlamına gelir. Bu petrol türünün işlenmesi sırasındaki maliyeti diğer petrol türlerine göre daha az olur. Bu da söz konusu petrolü değerli hale getirir ve petrolün işlenmesini kolaylaştırır. Petrolün çıkarılması işlemi Shell şirketi tarafından gerçekleştirilmektedir.. Dünya petrol piyasasının öncü ürünüdür.
Kuzey denizi bakıldığı zaman İngiltere, İskoçya ( Büyük Britanya), Norveç, Danimarka, Hollanda, Belçika, Almanya ve Fransa topraları arasında kalan Atlas Okyanusunun parçası olan denizdir.
Dünyadaki Petrol Sınıflaması
Dünyada petrol piyasasına bakıldığı zaman 3 farklı petrol sınıfı olduğu görülmektedir. Bu petroller çıktığı bölgelere göre isimlendirilirler. Bunlardan ilki halihazırda bahsettiğimiz Kuzey Denizinden menşeyli Brent Petroldür. WTI diye adlandırılan Western Texas İntermediate Amerika kıtasının orta bölümlerinde üretilmektedir. Üçüncü olarak baz alınan petrol türü Ortadoğu’da çıkarılan Umman Petrolü’dür.
Brent Petrol belirttiğimiz üzere Kuzey Denizinden çıkarılır. Bu söz konusu petrol türü için ayrı bir avantajdır. Çünkü denizden çıkarıldığı için deniz yolu üzerinden ticareti daha kolay yapılabilir. Bu durum Brent Petrol için diğer bir avantajlı konumdur. Bunun yanında düşük sülfür (kükürt) oranı sayesinde ham petrol işleyen rafineriler tarafından tercih sebebidir. Yani piyasada alıcısı çoktur. Bunun nedeninin söz konusu petrolün daha düşük maliyetle benzin veya mazota dönüştürüldüğünü belirtmiştik.
Brent Petrolün Fiyatı Neden Artıyor?
Aslında bu sorunun çok kısa ve net bir cevabı var. Brent Petrol fiyatı neden arttı sorusuna verilecek en kısa ve net cevap Rusya enerji ihracatına Amerika Birleşik Devletleri tarafından yapılan ambargo uygulaması. Zaten ABD Dışişleri Bakanı Blinken’in ve arkasından Biden’ın Rusya ile ilgili ekonomik ambargo açıklamalarından sonra Brent Petrol fiyatı ani bir şekilde artmaya başladı. Blinken 5 Mart 2022 tarihinde yaptığı açıklamada Avrupa’lı ortaklarıyla Rusya’ya ambargo uygulamasını değerlendirdiklerini açıklamıştı.
8 Mart 2022 tarihinde ise ABD Başkanı Biden Rusya’dan doğalgaz ve petrol ithalatını yasakladıklarını açıkladı. O tarihten sonra daha önce 90-100 dolar seviyelerinde seyreden Brent Petrol fiyatı 130 dolar seviyelerine kadar çıktı. Yine bu durumun arkasında yatan sebep ise Brent Petrolün tedarik anlamında sıkıntılar yaşanabileceği kaygısı. Rusya’ya uygulanan ambargo neticesinde ortaya çıkacak ihtiyacın karşılanması sırasında yaşanabilecek sıkıntılar varil petrol fiyatlarının artmasına neden oldu.
Brent Petrolün Fiyatı (Aylara Göre)
- Mayıs 2020: 35,33
- Ekim 2020: 37,46
- Mart 2021: 63,54
- Ağustos 2021: 72,99
- Ocak 2022: 91,21
- Şubat 2022:100,99
- Mart 2022: 121,71
Brent petrolün fiyatı sadece ülkeleri değil yatırımcıları da ilgilendirmektedir. Brent petrol global ekonominin önemli bir kaynağıdır ve şu anda piyasa fiyatlarını belirleyen etkenlerden bir tanesidir. Dünyada meydana gelen siyasal, ekonomik gelişmelerden ve güncel olaylardan etkilenebilmektedir. Yatırımcıların da takip ettiği Brent Petrol fiyatlarına etkileyen etkenleri şu şekilde sıralayabiliriz.
Brent Petrol Fiyatlarını Etkileyen Etkenler
- Hükümetlerin ham petrol rezerv durumları
- Petrol üreticisi ülkelerin konu ile ilgili yaklaşımları ve politikaları
- Petrol üreticisi ülkelerin stokları
- Petrol şirketlerinin mali durumları ve yatırımları
- Ekonomik ve siyasal gelişmeler
- Endüstrilerde kullanım oranı
- Ulaşım sektörünün ihtiyaç durumu
- Küresel iklim şartlarındaki değişim ve buna bağlı enerji kullanım alışkanlıkları
Görüldüğü üzere brent petrol dünya çapında hem devletler hem nihai tüketiciler için önemli bir kaynak ve gösterge olarak ortaya çıkıyor. Kaliteli petrol diye tabir edilebilecek düşük sülfür oranlı bir hammaddeye sahip. Bu yüzden işlenme maliyeti düşük ve bu durum petrol rafineleri için avantaj oluşturuyor. Ayrıca deniz içerisinden çıkarıldığı için nakliye masrafları nispeten daha düşük. Tüm bu gelişmeler doğrultusunda dünya petrol piyasasına yön veren bir konumda bulunuyor brent petrol. Ancak tabii ki dünyada meydana gelen gelişmelerden etkileniyor her yatırım aracı gibi.
Özellikle dünyada var olan petrol talebinin karşılanması konusunda oluşabilecek sıkıntılarda ani fiyat yükselmeleri olabiliyor. Bu da genelde kısa vadede önemli bir küresel olayın ardından gerçekleşebiliyor. Söz konusu brent petrol fiyatları yine dünya konjonktürüne bağlı olarak fiyatlanmaya devam edecektir. Ülkelerin kendini buna göre hazırlamalı ve önlemlerini alması hepimizin yararına olacaktır. Cari Hesap Programı Ne İşime Yarar?
